ID: Ideologija dizajna - open design studio

Share

Transcript

1 ------ Uvod / ID: Ideologija dizajna 02 - 04 Javni program ------ Z blokovi 05 - 08 ------ Javne diskusije, prezentacije i radionice 09 - 12 ------ Open Design Studio 13 - 16 ------ A3.Format Group / 29,7x42cm 17 - 20 Izloba ------ Dokumentarni video zapisi 21 - 28 ------ Timeline grafikog i industrijskog dizajna u Jugoslaviji od 1945-1990. godine 29 - 46 ------ Socit Raliste, Pariz / Transitioners: London View 47-52 ------ Impresum 54 ID: Ideologija dizajna Produkcija: centar_kuda.org Muzej savremene umetnosti Vojvodine 23.10. 23.11. 2009.

2 ID: Ideologija dizajna Na koji nain su prakse dizajna percipirane danas i na koji nain je mogue pratiti njihov krucijalni Ideologija dizajna sadri nekoliko celina, gde se najpre istie didaktika izloba u okviru koje su razvoj poslednjih decenija XX veka, te njihove veze sa umetnikim praksama i kritikim diskursima? predstavljeni dokumentarni video zapisi intervjui sa nekim od najznaajnijih protagonista ju- Planiranje za masovnu proizvodnju, grafiki dizajn, industrijsko oblikovanje, dizajn okoline, adver- goslovenske teorije i prakse dizajna i istorije i kritike umetnosti, meu kojima su: Jerko Denegri tising, dizajn enterijera, modni dizajn, itd. su samo neke od determinanti ove komleksne discipline i Branko Vuievi iz Beograda, Matko Metrovi i Fedor Kritovac iz Zagreba, Stane Bernik iz Lju- kulture. Bilo da se istrauje njegov razvoj u socijalistikom ili kapitalistikom drutvenom ureenju, bljane i Branislav Dobanovaki iz Novog Sada. U seriju intervjua realizovanih za Ideologiju dizajna dizajn se uvek nalazi u uskoj i dinaminoj vezi sa ekonomskim i proizvodnim osnovama drutva, prikljuen je razgovor sa zagrebakim dizajnerom Ivanom Piceljom povodom godinjice Helvetice, gradei razliite i/ili specifine odnose oveka prema materijalnoj kulturi. Predmet istraivanja i koji su realizovali Dragan Mileusni i eljko Serdarevi, dizajnerski par iz Zagreba. U zajednikoj izlobe Ideologija dizajna su teorije i prakse (industrijskog i grafikog) dizajna nastale u gotovo pola produkciji, zagrebaki grafiki dizajner Dejan Kri i Centar_kuda.org u okviru izlobe predsta- veka postojanja socijalistike Jugoslavije, te njihov iri drutveni i ideoloki kontekst. vljaju subjektivni timeline praksi industrijskog i grafikog dizajna, te institucionalnih i alterna- tivnih okvira praksi dizajna u odnosu na paradigmatina drutvena, politika i ekonomska zbivanja Dizajn predstavlja pregnantnu i visoko-interdisciplinarnu oblast koja u sebe ukljuuje domete iz u socijalistikoj Jugoslaviji. Izloba takoe predstavlja i prostornu intervenciju umetnikog i diza- kulture, nauke, arhitekture, tehnologije i umetnike prakse, a samim tim predstavlja plodno tle jnerskog kolektiva Socit Raliste iz Francuske. Total design izlobe upotpunjuje mobilni i modu- za socioloko-filozofske rasprave o tehnologiji i tritu, o drutvenoj i politiko-ekonomskoj dina- larni nametaj Z blokovi izraen po projektu NAO Normal Architecture Office i arhitekte mici i procesu rada. Poseban akcenat projekta postavljen je na diskusije i prakse voene u vreme Srana Jovanovia Weissa iz Filadelfije, SAD. Tokom trajanja izlobe, organizovan je niz radionica socijalistike Jugoslavije koje su pokuavale da definiu: ulogu dizajna u (ne)-trinoj socijalistikoj i edukativno-kolaborativnih programa, koje realizuju dve novosadske inicijative dizajnera mlae ekonomiji, njegov funkcionalizam i uslovljenost tritem ili pak drutvenu angaovanost, te ulogu generacije Open Design Studio i A3.Format projekat. dizajna u oblikovanju novog odnosa oveka prema materijalnim stvarima, novog naina ivota u tenji ka uspostavljanju besklasne ljudske zajednice. Razvijajui progresivne, kritike i kontradik- Pored govornog programa koji se odvija tokom izlobe, diskurzivnu platformu projekta upot- torne prozicije, dizajn je istovremeno predstavljao simbol posleratne obnove zemlje pod okriljem punjuje dvojezini zbornik tekstova koji sadri 13 eseja dajui teorijski uvid u temu projekta, u procesa industrijalizacije i osloboenje oveka od materijalne oskudice, ali kroz naredne decenije izdanju izdavake kue Autonomedia iz Njujorka. Meu autorima eseja nalaze se: an Bodrijar, sve je vie igrao jednu od glavnih uloga u izgradnji socijalistikog trinog drutva. Igor ubarov, Branislav Dimitrijevi, intervju sa Jerkom Denegrijem, Hal Foster, Nenad Maleevi, Metahaven, Borislav Mikuli, Barbara Predan, ak Rancijer, Fea Vuki i kolektiv WHW, urednica: Istraivanje, izloba i publikacije Ideologija dizajna se bave kontekstualizacijom kontradiktornih Branka uri. procesa kojim su se razliite ideologije prelamale kroz teoriju i prakse dizajna i paralelno, nain na koji su razliite ideologije dizajna i vizuelnih identiteta kreirane u prvom posleratnom periodu ID: Ideologija dizajna je integralni deo dugoronog istraivakog projekta pod nazivom Umetnost formiranja Jugoslavije, zatim tokom burnih 1960-ih i 1970-ih godina, do samog prestanka posto- uvek ima posledice, u okviru kojeg sarauju 4 organizacije: to, kako i za koga/WHW iz Hrvatske, janja ove zajednice. Takoe, ovim projektom se preispituje mogunost kreiranja odnosa izmeu tranzit.hu iz Maarske, Muzej Szutzki iz Poljske i Centar_kuda.org iz Srbije, u periodu od 2008 kritikih istorijskih praksi dizajna i savremenog dizajna, koji sve vie potpada u iskljuivo komerci- 2010. godine. Projekat je posveen kreiranju i distribuiranju novih saznanja i znanja o paradigmats- jalni aspekt kreativnih industrija, koje prelomljene kroz ideoloku prizmu neoliberalnog kapitalizma kim drutveno angaovanim praksama umetnosti i dizajna u regionu i u Istonoj Evropi, ukljuujui odravaju eksploatatorski odnos prema kreativnosti i kreativcima. U tom smislu namee se pitanje: njihov odnos prema irem evropskom kontekstu tokom prolosti i danas. Takoe, izloba je deo Da li je danas mogue posmatrati i praktikovati prakse dizajna van dominantnih funkcionalistikih projekta Individualne utopije sada i nekada koji se realizuje u saradnji sa SCCA/pro.ba iz Bosne i principa i trinog diktata proizvodnje i potronje, te razvijati njihovu angaovanu dimenziju u Hercegovine i T.I.C.A. iz Albanije kreiranju ovenijih drutvenih odnosa, odnosno, da li je mogue u doba tranzicije sprovesti poli- tizaciju praksi dizajna? www.kuda.org/sr/id www.artalways.org www.pro.ba/bs/utopije Uvod / ID: Ideologija dizajna 02 Uvod / ID: Ideologija dizajna 03

3 Uvod / ID: Ideologija dizajna 04

4 Dizajn: Sran Jovanovi Weiss, Thabo Lenneiye Normal Architecture Office (NAO), Filadelfija, US, 2009 / www.thenao.net Izvorni dizajn: Normal Group for Architecture, 2003 Timeline grafikog i industrijskog Z blokovi Z blokovi, iji je kreator Normal Architecture Office (NAO), su lagani i uklapajui blokovi koji se mogu koristiti na mnogo naina zahvaljujui svom geometrijskom obliku dizajniranom tako da dizajna u Jugoslaviji nalikuje latininom slovu Z. Osnovna zamisao koja lei iza ove prilagodljive upotrebe dizajna jeste lakoa araniranja Z blokova u individualne, drutvene i hibridne prostore razliite veliine, for- od 1945-1990. godine malne ili neformalne, javne ili intimne. Blokovi mogu stojati zasebno i koristiti se kao stolice, a mogu se kombinovati u vidu horizontalnih klupa ili sofa. Oni dalje mogu biti uklapani i vertikalno u graevinske delove, nie, zidove i stubove. Konano, mogu se tretirati kao razbacani nametaj u pros- torijama ili galerijama. Geometrija pojedinanog bloka vodi poreklo iz navodnih amerikih medicin- skih preporuka za korienje ortopedskih pomagala koja pruaju veu udobnost prilikom seksualnih odnosa parova pripadnika srednje klase. Specifinost geometrijskih uglova koje nude ameriki sek- solozi i njihova direktna primena u seksualnim proizvodima govori o eleganciji geometrije uglova Z bloka. Ako je kapitalizam u stanju da stvori znanje specifino po svojoj nameni za upotrebu u spavaim sobama amerike srednje klase, cilj predlaganja i proizvodnje Z blokova je irenje i bal- kanizacija ovog naunog dostignua u apstraktnu svakodnevnu drutvenu upotrebu na bilo kom mestu, osloboenu diktata svoje osnovne namene. Nakon svakog dogaaja posetioci koji koriste Z blokove ih slobodno mogu poneti svojoj kui i koristiti kako god ele. Prvobitnu tupaviju verziju ovog dizajna proizveo je prethod- nik Normal Architecture Office-a: Normal Group of Architecture je uestvovala u produkciji scenografije za savremeni enski plesni ansambl koji je nastupao u St. Marks crkvi u Ist vilidu u Njujorku 2003. godine. Javni program {Z blokovi} 06

5 Javne diskusije, prezentacije i radionice u okviru izlobe ID: Ideologija dizajna Projekti: ID: DEDLAJN, ID: IDENTITET od 23.10. - 23.11.2009. u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine Autori projekata: Marko Brki, Katarina Luki Balaikova www.opendesignstudio.net Javne diskusije, Petak, 23.10.2009., MSUV, od 19h ID: IDENTITET / Open Design Studio / www.opendesignstudio.net Open Design Studio Open Design Studio je nezavisna inicijativa grafikih dizajnera sa ciljem podrke otvorenog shvata- nja vizuelne komunikacije i grafikog dizajna. Osnovni cilj Open Design Studio je podrka poimanja prezentacije i radionice Kolaboracioni rad na logo-u izlobe ID:Ideologija dizajna Otvaranje procesa: 23.10. 2009. / Zatvaranje procesa: 22.11. 2009. vizuelne komunikacije putem radionica, igre, predavanja i diskusije. Projekat Open Design Studio se bavi aktuelnim problemima u oblasti grafikog dizajna i vizuelne kulture iz raznih aspekta i pogleda, -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- otvara nove mogunosti posmatranja grafikog dizajna kao slobodne i otvorene discipline, pomae Petak, 30.10.2009., MSUV u 19h razvoju kolaboracione prakse mladih dizajnera i njihovog umreavanja to sve pomae poveanju Predavanje: Hibridni identiteti i paralizirajue tradicije vizuelne pismenosti i vizuelne kulture u drutvu. Predava: Fea Vuki, profesor teorije i istorije dizajna na Arhitektonskom fakultetu Sveuilita u Zagrebu Uestvovanje Open Design Studio u okviru izlobe ID: Ideologija dizajna se bazira na igri, kolaboraciji -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- i eksperimentu. Dva projekta, koja e publika moi da vidi su zasnovana na pojmovima - psihiki Utorak, 10.11.2009., MSUV poetak u 10:00h pritisak, dedlajn, brzina i identitet, predstavljaju ideologije koje definiu dizajn kao otvorenu i kola- ID: DEDLAJN / Open Design Studio / www.opendesignstudio.net boracionu disciplinu, ali takodje i pokazuju na fenomene dananjeg drutva. Psihiki pritisak, brzina Otvoren rad na katalogu izlobe u izlobenom prostoru i dedlajn formiraju dizajn i dizajnera u smislu zadovoljenja konstantno poveavajuih zahteva indus- Uestvuju: Marko Brki, Katarina Luki Balaikova / 10.-11.11. 2009., 10:00 - 20:00 trije bazirane na brzom kapitalistikom razvoju. Identitet i njegova potreba preciznog definisanja -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- na tritu pokazuje da je grafiki dizajn preko korporativnih identiteta postao ne samo prenosilac Petak, 13.11.2009., MSUV u 19h individualnih karakteristika nego i prenosilac ideologije samih korporacija. Dizajn je smatran u stan- Razgovor: I(DEOLOGIJA) D(IZAJN) ILI NITA dardnom smislu kao zatvorena i individualistika disciplina, koja se kao timsk posmatra samo u kon- Uesnici u razgovoru: Olivera Bataji, art direktor, timpometar / Isidora Nikoli, grafiki dizajner tekstu advertajzinga zbog prosperiteta i efikasnosti na tritu. Open Design Studio pokazuje svojim i predava / Slavimir Stojanovi, kreativni direktor, futro / Slavia Savi, art direktor, New Moment uestvovanjem takoe i na problem otvaranja rada grafikog dizajnera u Vojvodini, ali i u celoj Srbiji / Lazar Bodroa, Metaklinika / grupa kart / Marijana Zari i Jovan Trkulja, Peter Gregson Studio / i time pokazuje na potencijal dizajna kao jedne perspektivne kolaboracione discipline. Filip Bojovi, kreativni direktor FAJN HAJP agency / Katarina Luki Balaikova, OPEN DESIGN STU- DIO / Moderatori: Dejan Kri, grafiki dizajner, prevodilac i publicista, WHW/Arkzin, Zagreb ID: IDENTITET / www.id-identity.org Borut Vild, art direktor Politika NM, Beograd Projekat ID: Identitet je kolaborativan rad na logo-u izlobe ID: Ideologija dizajna u formi web sajt-a, -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- koji je ogranien vremenom trajanja izlobe. Mogunost redizajniranja samo poslednje prikazane Utorak, 17.11.2009., MSUV u 19h varijante logo-a na sajtu ograniava polje kreativnosti i inspiracije autora, ali moe da donosi i bolje A3:ID / http://a3format.org reenje. Ovakav proces demonstrira neprestano redizajniranje kao konstantan proces promene iden- Prezentacija radova konkursa za publikaciju na temu Ideologija dizajna [Vol:4] projekta titeta, ime se stalno i redefinie sama ideologija dogaaja. Takoe, redizajn i konstantna redefi- A3.Format nicija identiteta predstavljaju primer kompetitivnog karaktera dizajna u funkciji neprestanog zahteva -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- za inovacijom. Znaaj redizajniranja i stvaranja identiteta izlobe tokom njenog trajanja je takoe i u Sreda, 18.11.2009., MSUV u 19h gledanju identiteta kao retrospektivne akcije, a ne kao instantno formulisane vizuelne reprezentacije. Promocija dvojezinog zbornika tekstova ID: Ideologija dizajna Urednica: Branka uri, izdava: Autonomedia, Njujork ID: DEDLAJN / Uestvuju: Marko Brki, Katarina Luki Balaikova U razgovoru uestvuju pisci tekstova za zbornik: Branislav Dimitrijevi, istoriar umetnosti, pisac Brzina rada i pojava dedlajna je postala kriterijum kvaliteta i kvantiteta, zajedno sa cenom definie i i kustos Nenad Maleevi, teoretiar dizajna / Branka uri, urednica zbornika deformie dananju dizajn produkciju. Rad pod pritiskom utie na njegov rezultat i na njene uesnike, -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- potreba brze reakcije, poveane koncentracije i brze komunikacije je stalno prisutna. Projekat ID: Nedelja, 22.11.2009., MSUV, 19h Deadline dizajn-performansom predstavlja otvoren studio, gde dvoje grafikih dizajera (Marko Brki Promocija rezultata kolaborativnog rada na logo-u izlobe ID:Ideologija dizajna - ID: IDENTITET i Katarina Luki Balaikova) direktno u izlobenom prostoru Muzeja savremene umetnosti Vojvo- i promocija kataloga izlobe ID: Ideologija dizajna dine, pod vremenskim pritiskom i u neugodnim fiziko-psihikim uslovima zajedno stvaraju katalog Uesnici: Marko Brki, Katarina Luki Balaikova izlobe. Javni program {Javne diskusije, prezentacije i radionice} 12 Javni program {Open Design Studio} 14

6 Miodrag Manojlovi Milica Panteli

7 a3format.org a3format.blogspot.com A3.Format Group A3.Format je umetniki i dizajnerski kolektiv koji je 2005. godine inicirao Filip Bojovi iz Novog Sada, u intenzivnoj saradnji sa Vladimirom Manovskim. Ideja A3.Format projekta podrazumeva kreiranje, 29,7x42cm. pre svega, online saradnike platforme, otvorene za razliite intervencije na tkzv. digitalnom plat- nu dimenzija 29,7 x 42cm. Dosadanji radovi svojim temama variraju od jednostavnih poruka in- timne prirode do tema koje se tiu ljudskih prava, politike, ekonomije, ekologije, prirode umetnosti, itd. Iako je radove realizovalo vie desetina razliitih umetnika i dizajnera mlae generacije, vei deo njih (iako ne iskljuivo) odlikuje vizuelna jednostavnost: upotreba jedne boje, odreene vrste tipografije i ista slovna reenja na zadatom formatu. Koncept Osnovna ideja A3.Format projekta je zaivela u svojoj digitalnoj formi, na internetu. Sami autori projekta su konstatovali da je iniciranje ovakvog projekta podstaknuto nedostatkom javnog pros- tora za slobodno izraavanje misli. I zaista su u pravu javni prostor danas je fragmentiran, komer- cijalizovan, medijatizovan i privatizovan, to u velikoj meri vai i za prostor interneta. Pod ovakvim uslovima, A3.Format projekat upotrebom template-a, standardizovanog formata za mogue inter- vencije, gotovo da ironizuje template mod interneta kao otvorenog, javnog prostora za beskonanu participaciju i umreavanje. Na tim osnovama, A3.Format projekat oformio je malu i efektivnu online platformu koja pridodaje nov kvalitet principu kolaboracije, van reprezentativnih strategija dominantnih medijskih reima. Cilj projekta je da na godinjem nivou objavi vie publikacija i knjigu koja e sadrati 100 priloenih radova u originalnom formatu, s idejom da svaka stranica/rad moe da se istrgne iz knjige i da se koristi i dalje distribuira u formi plakata. Knjigom se proces zaokruuje i ono to je u jednom trenutku bila ideja, sada postaje uradi sam umetniko delo. A3:ID Promocija prve A3.Format publikacije Urban Violence [Vol: 1] i dva potpuno nova izdanja [Vol:2] i [Vol:3] kao hardcopy projekta koji je trajao prethodnih 9 meseci preko interneta na http://a3format.org Prezentacija radova konkursa za publikaciju na temu Ideologija dizajna [Vol:4] [digitalna verzija] predstavlja specifine modifikovane fontove, handwritten tipografije, eksperimentalna ilustrovana pisma, sisteme inside grid, modular, streatched... Ova publikacija e predstavljati svojevrstan presek novih tipografskih tendencija vie autora mlae generacije sa prostora bive SFRJ, danas. Uslov je bio jednostavan, jedna boja crna. Proces nastajanja, od skica do A3 radova, bie takoe prikazan. Autori e izneti i svoje vienje tog procesa. 014 Javni program {A3.Format Group} 20

8 Kamera: Orfeas Skutelis / Montaa: Endre Ajadi / Muzika: Luka ToyBoy Produkcija: kuda.org / 2009. Timeline grafikogDokumentarni i industrijskog --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Intervju sa Matkom Metroviem tru za industrijsko oblikovanje u Zagrebu, a do penzije u Institutu graevinarstva Hrvatske, dizajna uvideo Jugoslaviji zapisi duina trajanja: 25' 11'' --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- uz autorske suradnje s drugim institucijama i preduzeima. lan ULUPUH-a od 1966. godine od 1945-1990. godine Matko Metrovi Profesor doktor, interdisciplinarno orijentisan (Studijska sekcija, Umetniki savet), Hrvatskog drutva karikaturista, Drutva povjesniara istoriar umetnosti. Stariji istraiva (Emeritus) umjetnosti Hrvatske, ranije i drugih strukovnih na Zagrebakom institutu za ekonomiju. Ranije drutava (Drutvo arhitekata Zagreba, Hrvatsko bio profesor Teorije dizajna na Arhitektonskom ergonomijsko drutvo, Udruga za promicanje fakultetu Zagrebakog univerziteta i direktor zatite u radnoj i ivotnoj sredini), te urednitva Instituta za kulturu Hrvatske (1987 1992). asopisa ovjek i prostor i Ambalaa. Publikovao Tokom ezdesetih stekao reputaciju meu avan- je priloge u asopisima: 15 Dana, Telegram, IP, gardnim umetnicima i naunicima kao organi- Arhitektura, Kontura, Vijenac, Zarez, Komunalni zator meunarodnog pokreta Nove tendencije. vjesnik, strukovne publikacije i separati. Tokom sedamdesetih kao savetnik generalnog Kad se ovjek sjeti onih internacionalnih izlobi, menadera Radio i televizije Zagreb trudio se iz Britanije, iz Njemake, onda bi bilo prejedno- da uvede u rad najnaprednije profesionalno i stavno rei, pa to je bilo samo iz nekih politikih teoretsko znanje u ovom polju. Od tada je bio razloga, jer su te izlobe imale ako ne i previe aktivan i u Sociolokom drutvu Hrvatske. Vodio naglaenu dimenziju uenja i prosveivanja. Ve je istraivaki projekat Kulturni kapital i razvoj sama inejnica da je sve to pri ruci i da se moe strategije Hrvatske na Ekonomskom institutu. ut', pa vidijet', pa razumijet' to je ve jedan Objavio nekoliko knjiga: Teorija dizajna i problemi apsolutan dobitak koji nije konzumni dobitak. okoline (1980.), Svijet, svijest i zavisnost (1983.), Fedor Kritovac Roba i sloboda - Ogledi iz nepropitane suvre- menosti. (1995.), Vrijeme zbilje U susret evolu- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- cijskom ubrzanju (2002.). Intervju sa Jerkom Denegrijem Postojala je jedna izuzetna strategijska, naelna duina trajanja: 36' 58'' politika, a to je solidarnost u pomaganju da se --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- zemlja to cijelovitije razvija... nije bilo produblja- Jerko Denegri vanja razlika, nego je nastojanje bilo da se one Istoriar umetnosti. Redovni profesor na Grupi smanje. Matko Metrovi za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu, za predmet Umetnost dvadesetog --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- veka, od 1991. godine. U periodu pre toga, radio Intervju sa Fedorom Kritovcem je kao kustos i vii muzejski savetnik u Muzeju duina trajanja: 17' savremene umetnosti. Autor je brojnih izdanja, --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- a samo neka od njih su: Teme srpske umetnosti Fedor Kritovac (u pet knjiga, 1993-1999), Fragmenti postmo- Arhitekta i doktor drutvenih nauka iz podruja dernog pluralizma, 1997., Jedna mogua isto- urbane sociologije. Od poetka je saradnik u Cen- rija moderne umetnosti, 1998.; Autor je studija: Izloba {Dokumentarni video zapisi} 22

9 Branislavom Dobanovakim Branislav Dobanovaki Interview sa Jerko Denegri Interview sa Jerkom Denegrijem --- > ---> Fedor Kritovac Interview sa Brankom Vuieviem --- > < --- Stanetom Bernikom Interview sa Matko Metrovi Interview sa Ivanom Piceljem --->

10 Apstraktna umetnost u Hrvatskoj - geometri- East, Berlin, Vilnius, Budapest, Krakow, Copenha- o istoriji i teoriji vizuelnih komunikacija i ra- 1973. je lan UPIDIV-a, a od 1972. je izlagao na jske tendencije,1985.; monografije "EXAT 51", gen, Tallin, Oslo, 2007-2010. zvoju dizajna. Bio je glavni i odgovorni urednik veini najprestinijih kolektivnih izlobi u ze- 1979. zajedno sa elimirom Koeviem; zbornik Kad bi se pravio nekakav bilans umetnosti prolog asopisa za umetnost i kulturu Sinteza (Lju- mlji i inostranstvu: Novi Sad, Beograd, Zagreb, Dizajn i kultura, 1985., itd. Autor je preko 1000 veka, po meni on bi izgledao sasvim drugaije bljana 1964 1995.), glavni i odgovorni ure- Ljubljana, Sarajevo, Pritina, Subotica, Sofija, teorijskih tekstova u strunim asopisima: liko- nego to izgleda u istoriji umetnosti. Ako hoemo dnik magazina za istoriju umetnosti Zbornik za Havana, Keln, tutgart, Varava, Lahti, Tojama, vnih kritika, eseja i tekstova za kataloge izlobi. da navedemo ono to je bilo najbitnije u toj ume- umetnostno zgodovino (Ljubljana 19952001.). Fort Kolins, Mons, Jerusalim, Meksiko Siti, Brno, Odrao je mnogobrojna predavanja, struna tnosti XX veka, ja poinjem od toga da to u sva- Posebno je aktivan u izuavanju i kritici arhitek- Moskva... Primio je vie od dvadeset prvih nagra- voenja kroz izlobe i tribine. kom sluaju nije slikarstvo, ve su to fotografija, ture, urbanog planiranja, dizajna, zatite spome- da na optejugoslovenskim javnim i pozivnim Kada se govorilo o dizajnu, obino se smatralo da arhitektura, delimino film i grafiki dizajn. nika i savremene likovne umetnosti. Autor je konkursima za plakat i grafike identifikacije iz se on tie predmeta za svakodnevnu upotrebu, da Tada su alatke bile cirkle, lenjir, lepak i makaze. preko trideset posebnih publikacija i vie od 450 oblasti socijalno angaovanih plakata. Plakati oko toga nema ta da se kae ili da je u pitanju Makaze naravno dovode do osnovnog naela kontribucija, kritikih tekstova i profesionalnih mu se nalaze u velikom broju zbirki, kolekcija i ista funkcija dizajna. Meutim, kod pomenutih onog to je bilo dobro u istoj toj umetnosti XX lanaka. Autor je brojnih studija, kritikih i isto- muzeja u zemlji i inostranstvu. Preko deset godi- autora u knjizi Dizajn i kultura, oko dizajna se ple- veka, a to je montaa. Dakle, grafiki dizajn za rijskih izlobi. na je realizovao vizuelne identifikacije Sterijinog la odreena ideoloka diskusija o potroakom mene je jedna od formi montae. ovjek mora zapravo zapoeti tu priu iz dru- pozorja. Umetniki je direktor Svetskog Bijenala drutvu, medijima i ekstenziji autonomne umet- Ovim stavom, da u prolosti nije bilo nita uko- tvenih prilika i situacije. Mi govorimo o pla- Studentskog Plakata. Trenutno radi na knjizi o nosti u produktivnu praksu. liko je bilo obojeno crveno, ruiasto, itd. - mi ne nskoj privredi, a zapravo moramo govoriti o tritu, plakatu Mislim vizuelno. Godina '68. je posejala seme preispitivanja ta moemo ukinuti da neko tako misli - ali time jer sve to se planski proizvodilo se i prodavalo; U ono vreme, Udruenje [likovnih umetnika pri- da radi umetnik u drutvu trita, ta da radi ume- se liavamo neega to ja zovem leva kulturna svako je traio bolju robu. I tu je bilo mjesto obli- menjenih umetnosti] je funkcionisalo zaista do- tnik u drutvu ideolokih polarizacija, itd. 1968. batina, koja je daleko od toga da je za bacanje. kovanja i dizajna. bro. Brinulo se o tome da slobodni umetnici imaju godina je kljuni ambijent oko kojeg se kree Poto ni Nemci nisu odbacili jednog Brehta, bilo Oblikovanje obuhvata najiru kategoriju i najiru sta, da im se uplauje zdravstveno, socijalno i opisana problematika. Ono to je interesantno bi pametno da ni mi nita od tog naslea ne ba- definiciju. Ono se zapravo realizira u svojoj dru- penziono osiguranje, a status slobodnog ume- rei jeste, da sva ta gibanja tangiraju podruje camo. Branko Vuievi tvenosti, u svojoj socijalnosti. tnika nije mogao lako da se dobije. Prosto, stvari dizajna. Nije dizajn neto to se odvija u kabineti- Na kraju krajeva, EXAT 51 je jedna itanka proboja su funkcionisale... ma, na crtaim stolovima, u fabrikama ili u ra- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ka modernoj, drutveno odgovornoj umetnosti. Branislav Dobanovaki dnjama... Jerko Denegri Intervju sa Stanetom Bernikom Stane Bernik duina trajanja: 28' 15'' --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Matrice Helvetice Intervju sa Brankom Vuieviem Stane Bernik Intervju sa Branislavom Dobanovakim interview s Ivanom Piceljem, 2007. duina trajanja: 20' 39'' Roen u Prizrenu 1938. godine, istoriar ume- duina trajanja: 16' 35'' Autori: Dragan Mileusni i eljko Serdarevi --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- tnosti (PhD), kritiar umetnosti i redovan pro- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Branko Vuievi fesor na Akademiji likovnih umetnosti i dizajna Branislav Dobanovaki Video razgovor sa zagrebakim grafikim diza- Prevodilac, roen u Beogradu 1934. godine. Univerziteta u Ljubljani. Na Akademiji predaje Roen 1948. godine u Novom Sadu. Diplo- jnerom, Ivanom Piceljom (1924.) povodom Napisao je scenarije za filmove: Rani radovi (sa od osnivanja Odseka za dizajn (1984). i vodio mirao je na Akademiji za primenjene ume- pedesete godinjice pisma Helvetica. .ilnikom), 1969; Splav Meduze, 1980; Vetaki je odeljenje Razvoja i teorije dizajna do odlaska tnosti u Beogradu 1972. godine na Grafikom raj, 1990. godine. Objavljene knjige: Avangardni u penziju. Od 2005. do 2007. bio je dekan Aka- odseku, smer vizuelne grafike komunikacije. film 1895-1939, 1984, 1990; Imitacija ivota, demije. U 2007. je izabran za poasnog profesora Magistrirao plakat je na istoj akademiji 1974. 1992; Paper Movies, 1998; Srpske lepe umetno- na Univerzitetu u Ljubljani. Od 1974. do poetka godine. Zaposlen je na Akademiji umetnosti u sti, 2007; Neobini doivljaji gospodina Benja- poslednjeg rata bio je profesor na Akademiji Novom Sadu od 1979. godine kao redovni pro- mina u zemlji boljevika, 2009. Izlobe: Fluxus likovnih umetnosti u Sarajevu, gde je predavao fesor na Katedri za grafike komunikacije. Od Izloba {Dokumentarni video zapisi} 27 Izloba {Dokumentarni video zapisi} 28

11 Timeline grafikog i industrijskog dizajna u Jugoslaviji od 1945-1990. godine Timeline grafikog i industrijskog U okviru izlobe Ideologija dizajna i u zajednikoj produkciji, zagrebaki grafiki dizajner, prevodilac i publicista Dejan Kri i Centar_kuda.org predstavljaju subjektivni i selektivni timeline praksi industri dizajna u Jugoslaviji jskog i grafikog dizajna, te institucionalnih i alternativnih okvira praksi i teorije dizajna u odnosu na paradigmatina drutvena, politika i ekonomska zbivanja u socijalistikoj Jugoslaviji. od 1945-1990. godine www.dizajn.hr www.dizajn.hr/#clan/35 www.protopage.com/dejankrsicpage www.dejankrsic.wordpress.com Ovakav pregled praksi grafikog i industrijskog dizajna rezultat je intervencije na rad Dejana Kria i time line o istoriji grafikog dizajna u Hrvatskoj od 1950-2005. godine, koji je pre-dstavljen u okviru Designed in Croatia didaktike izlobe odrane tokom maja meseca 2009. godine u galeriji HDD - Hrvatskog drutva dizajnera. Izlobu je priredio Dejan Kri po- vodom nagrade za rad na koncipiranju i ureenju monografije Mirka Ilia, objavljene 2008. godine u izdanju zagrebakog AGM-a. Izloba {Timeline} 30

12 http://www.societerealiste.net Timeline grafikog Socit Raliste, i industrijskog Pariz U 2006. godini, pariski kolektiv Socit Raliste je lansirao Transitioners, "trend dizajn agenciju" ija je specijalnost politika tranzicija. Transponujui principe predvianja trendova ope korienih od Transitioners: dizajnaLondon u Jugoslaviji View strane modne industrije u polje politike, projekat preispituje revoluciju (tranziciju?) kao centralnu kategoriju u savremenom zapadnjakom drutvu. Kako proizvesti "demokratsku tranziciju"? Koja od 1945-1990. godine je uloga dizajna u stalnoj konverziji politikog fluksa u mitologiju? Kako se uticaj nekog dogaaja na graane moe transformisati u kontrolisan afekat? U zavisnosti od trenutne politike klime, Transitioners definiu optu klimu u kojoj e se budui drutveno transformiui pokreti desiti, sa ciljem da to vie uveaju njihovu efikasnost. Kao i bilo koja druga agencija za kreiranje trendova, klijenti Transitioners-a su dizajneri, koji mogu koristiti predloge agencije u dizajniranju nadolazeih revolucija: logotipa, kolor karti, leksikih polja, itd. Za svaki novi korak u projektu, Socit Raliste osmiljavaju novu trend kolekciju, koja potie od specifinog istorijskog elementa. U 2007. godini inspiracija za Dane Bastilje je bila Francuska revolucija. Kolekcija iz 2008. Le Producteur, je bila zas- novana na utopijama nastalim tokom prve tri dekade XIX veka, od strane mislilaca kao to su Furije, Enfantin, Rodrigez, Kabe, Oven, ili Sen Simon. U Novom Sadu, u okviru projekta Transitioners predstavljen je pregled njihove kolekcije za 2009. godinu, London View. Inspirisana Evropskom revolucijom 1848. godine, ova kolekcija za 2009. se bavi veoma specifinim kontekstom Godine revolucije i novom politikom pardigmom nastalom tada: shema sinhronizovanog i kontinentalnog pokuaja revolucije. Zaista, od prvih studentskih i radnikih demonstracija u Parizu poetkom februara 1848. do kraja maarskog graanskog rata u decembru 1849. godine, revolucije su se desile u svim veim mestima u Evropi. etrdeset evrop- skih gradova su bili pozornica kljunih zajednikih deavanja koja nastavljaju sa preispitivanjem dananjeg politikog konteksta: kolektivna spontanost, policentrina organizacija, meunarodna saradnja putem komunikacijskih sredstava i "glokalno" umreavanje. U februaru 1848., Fridrih Engels i Karl Marks po prvi put objavljuju Komunistiki manifest (Manifest der Kommunistischen Partei), esej koji e u potpunosti transformisati istoriju drutvenih pokreta u pogledu filozofskih osnova, sredstava organizacije, lokalnih i globalnih strategija, vodei u transfor- maciju Komunistiku ligu (uglavnom baziranu na utopijskim socijalistikim teoretskim referencama, kao to su Babuf ili Sen-Simon), u Prvu internacionalu. Godina 1848. je poetak teorijske nadmoi hegelijanskog marksizma nad evropskim revolucionarnim snagama. Centralno pitanje Transitioners: London View se bavi specifinim takama u Marksovoj i Engelsovoj analizi politike situacije u kojoj se nalaze dok piu, a posebno nepreciznou njihove "londonske" teoretske take gledita u odnosu na mnotvo i kompleksnost revolucija koje su se deavale na evropskom kontinentu. Kolekcija na- merava da istakne sline savremene situacije disjunkcije izmeu mnotva revolucionarnih praksi i pokuaja njihove teoretske standardizacije. Socit Raliste je kolektiv iz Pariza koji su 2004. godine kreirali Ferenc Grf i Jean-Baptiste Naudy. Ovaj kolektiv upravlja razvojem nekoliko istraivakih i ekonomskih struktura iz polja teritorijalne ergonomije, eksperimentalne ekonomije, politikog dizajna i/ili strategija otpora. lanovi Socit Raliste su istraivai na Jan van Eyck Academie u Mastrihtu i njhov rad zastupa Galerie Martine Aboucaya iz Pariza. Izloba {Socit Raliste, Pariz} 48

13 ------ Naziv izlobe: ID: Ideologija dizajna ------ Mesto i vreme Muzej savremene umetnosti Vojvodine odravanja izlobe: 23.10. 23.11. 2009. ------ Producenti i kustosi zlobe: Centar za nove medije_kuda.org www.kuda.org ------ Izdava: Muzej savremene umetnosti Vojvodine Dunavska 37, 21000 Novi Sad tel: +381 21 6613 526, fax: +381 21 6611 463 e-mail: [email protected] www.msuv.org ISBN 978-86-84773-58-8 ------ Za izdavaa: ivko Grozdani ------ Urednik: kuda.org ------ Prevod: Neboja Paji, Orfeas Skutelis ------ Fotografije: Orfeas Skutelis, Szilrd Kovcs, Marko Brki, Ruica Jovanovi ------ Dizajn i priprema za tampu: Open Design Studio - Katarina Luki Balaikova i Marko Brki, www.opendesignstudio.net ------ tampa: tamparija Stojkov, Novi Sad ------ Tira: 300 Novembar 2009. ------ Podrka projektu: Projekat je podran sredstvima Evropske komisije. Ova publikacija [komunikacija] ukazuje samo na stavove autora i Evropska komisija ne moe da bude odgovorna za bilo kakvu dalju upotrebu koja moe da proizae iz informacije objavljene ovde. ------ Izloba ID: Ideologija dizajna je deo dva ira, kolaborativ- na, umetnika i regionalna projekta:

14 Uvod Javni program Ideologija Z blokovi dizajna Open Design Studio /s. 02 - 04/ A3.Format Group /korica/ /s. 05 - 20/ ulaz 1. sprat umetnosti Vojvodine Muzej savremene Dokumentarni video zapisi /s. 21 - 28/ Timeline grafikog Rad na katalogu Ideologija i industrijskog dizajna dizajna je bio deo projekta u Jugoslaviji ID: Dedlajn /10.-11.11. od 1945-1990. godine 2009./ inicijative Open /s. 29 - 46/ Design Studio. Dizajn kataloga, prelom i priprema za tampu su bili izraeni u prostoru postavke izlobe ID: Ideologija dizajna tokom dva dana u formi dizajn- performansa u trajanju od Socit Raliste, Pariz 20 sati. Autorsko reenje Transitioners: kataloga i njegova struktura London View su koncipirani na osnovu /s. 47 - 52/ strukture, rasporeda postavke i karaktera izlobenih prostorija. -------------------------------------------------------------------------------------- OPEN DESIGN STUDIO www.opendesignstudio.net ------------------------------------------------------------------------------------------

Load More